Wat zijn slimme warmtepompen en op afstand sturen?

De warmtepomp is niet meer weg te denken uit het Nederlandse energielandschap. Steeds meer huishoudens stappen over op deze duurzame techniek om hun woning te verwarmen. Maar de overheid kijkt verder dan alleen de CO₂-besparing. In de nabije toekomst komt er een nieuwe eis bij: warmtepompen moeten “slim” worden. Wat betekent dat precies? Welke warmtepompen voldoen hier al aan? En wat betekent dat voor je subsidie?

Wat is een slimme warmtepomp?

Een slimme warmtepomp is een toestel dat op afstand aanstuurbaar is, uitleesbaar is voor data en kan reageren op externe signalen. Denk aan het automatisch verlagen van de warmtevraag tijdens piekmomenten op het elektriciteitsnet (netcongestie), of juist het opvoeren van de productie wanneer stroom goedkoper of ruimer beschikbaar is – bijvoorbeeld bij veel zon of wind.

Om deze ‘slimheid’ te borgen, werkt normalisatie-instituut NEN aan een nieuwe technische afspraak: de NTA (Nederlandse Technische Afspraak) voor stuurbaarheid van warmtepompen. Deze NTA komt tot stand in opdracht van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Naar verwachting wordt deze norm medio 2025 afgerond en zal hij vervolgens een rol spelen in de subsidievoorwaarden van volgend jaar.

Slimme warmtepompen dragen bij aan een stabieler en efficiënter elektriciteitsnet. Daarmee is hun meerwaarde niet alleen duurzaam, maar ook maatschappelijk: ze verlagen de druk op het stroomnet en maken energiemanagement per woning mogelijk.

Wat wordt er concreet gemeten?

De NTA zal naar verwachting eisen stellen op vier vlakken:

Uitleesbaarheid: de warmtepomp moet data kunnen delen, bijvoorbeeld over verbruik, status, foutmeldingen en temperaturen.

Stuurbaarheid: het systeem moet aanstuurbaar zijn via protocollen zoals OpenTherm, Modbus of via een API.

Responsiviteit: de warmtepomp moet snel kunnen reageren op externe signalen (zoals uit een energiemanagementsysteem).

Beveiliging en privacy: communicatie moet veilig zijn, met bescherming van gebruikersdata.

Welke merken en typen warmtepompen zijn al slim?

De meeste A-merken warmtepompen zijn al (deels) voorbereid op deze omslag. Het verschil zit hem vaak in de openheid van het systeem. Merken met gesloten systemen bieden minder flexibiliteit voor externe sturing, terwijl merken met API’s en modulaire interfaces beter klaar zijn voor toekomstige eisen. Hier een overzicht van populaire merken en hun mate van slimheid:

Vaillant (aroTHERM plus)

Vaillant biedt met de aroTHERM plus een goed uitleesbare warmtepomp via het myVAILLANT connect-platform. Het systeem is OpenTherm-compatibel en ondersteunt slimme aansturing via externe systemen. Daarnaast is het reeds voorbereid op dynamische aansturing en integratie met zonnepanelen.

NIBE (S-serie)

De S-serie van NIBE is volledig geïntegreerd in het eigen NIBE Uplink cloudplatform. Deze warmtepompen beschikken over uitgebreide API-mogelijkheden en zijn zeer geschikt voor slimme energiesturing, inclusief koppelingen met EMS- en domoticasystemen.

Daikin (Altherma)

De Altherma-serie van Daikin is compatibel met verschillende communicatieprotocollen en is stuurbaar via de Daikin Residential Controller. De systemen zijn goed te integreren met domotica en energiemanagementsystemen, waardoor ze klaar zijn voor slimme toepassingen.

Remeha (Elga Ace)

De Elga Ace van Remeha is geschikt voor OpenTherm en is uitleesbaar en beperkt aanstuurbaar via de eTwist-module. Externe API-koppelingen zijn nog in ontwikkeling, maar het merk zet stappen richting meer slimme aansturing.

Panasonic (Aquarea)

Panasonic’s Aquarea warmtepompen zijn slim aanstuurbaar via het Aquarea Smart Cloud-platform. Ze werken goed samen met externe energiemanagementsystemen zoals SolarEdge, wat mogelijkheden biedt voor optimale afstemming op zonne-energieproductie.

Quatt

Quatt is een Nederlandse speler die zich vanaf de start volledig richt op slimme besturing. Slimme sturing en responsiviteit vormen de kern van het systeem. Het is ontworpen om externe signalen te verwerken en te optimaliseren op basis van actuele stroomtarieven, waardoor het systeem optimaal gebruikmaakt van lage energieprijzen.

Wat betekent dit voor de subsidie?

De ISDE subsidie (Investeringssubsidie Duurzame Energie en Energiebesparing) is de belangrijkste landelijke regeling voor warmtepompen. Volgend jaar zal waarschijnlijk een aanvullende eis gelden: alleen warmtepompen die aantoonbaar ‘slim’ zijn (conform de NTA) komen nog in aanmerking voor subsidie. Dat betekent dat de mate van stuurbaarheid en uitleesbaarheid wordt toegevoegd aan het lijstje eisen.

Voor fabrikanten betekent dit dat zij hun productportfolio op korte termijn moeten aanpassen. Voor installateurs en huiseigenaren is het belangrijk om vanaf volgend jaar goed te letten op de ‘slimheidsstatus’ van de warmtepomp. De verwachting is dat de RVO-lijst van meldcodes dan ook wordt aangevuld met informatie over stuurbaarheid.

Conclusie

De warmtepomp van de toekomst is niet alleen stil, efficiënt en duurzaam – hij is ook slim. Door uitleesbaar en aanstuurbaar te zijn, kan hij actief bijdragen aan een stabiel elektriciteitsnet. De overheid speelt hierop in met nieuwe normen en, uiteindelijk, subsidievoorwaarden.

Ben je van plan om een warmtepomp aan te schaffen? Let dan niet alleen op het vermogen of het type, maar controleer ook of het systeem slim is. Zo ben je voorbereid op de toekomst én voorkom je teleurstelling bij je warmtepomp subsidieaanvraag.